مدیریت بحران با GIS

کتاب مطلب مدیریت نیلوبلاگ مطلب بحران نیلوبلاگ با GIS

Crisis Management with GIS

مؤلفان:

میلاد قمر زاده

سعید جوی زاده

مرضیه بذرافکن

سارا کاویانی آهنگر

نشر: انتشارات اکادمیک

تلفن فروش: 09382252774

فهرست مطالب
نگاهی گذرا به آنچه در این کتاب خواهید آموخت

فصل1: مروری بر کاربرد GIS در مدیریت بحران

مقدمه
GIS و جغرافیا
GIS و هشدار مکانی
مسئله: نیاز مستمر به بهبود و ارتقای GIS در مدیریت بحران
مقیاس، گستره و شدت بلایا
ضرورت هماهنگی در به اشتراک گذاشتن و تعامل بهتر
چالش‌های مرتبط با افزایش آگاهی GIS در مدیریت بحران
فرصت: افزایش آگاهی و شناخت نسبت به GIS و نقشه و حمایت از آنها
نقشه سازی بحران
تفکر فضایی و مدیریت بحران
خلاصه فصل
تفکر کنید!

فصل 2: مبانی اطلاعات مکانی و نقشه

مقدمه
تفاوت بین داده و اطلاعات
مقیاس
روش‌های سه گانه نمایش مقیاس نقشه
نقشه‌های دارای مقیاس کوچک و مقیاس بزرگ
چرا مقیاس مهم است: جزییات و دقت
تصویرسازی(نگاشت) نقشه
دستگاه های مختصات
سامانه مختصات جهانی مرکاتور معکوس(UTM)
دستگاه مختصات صفحه ایالت (SPC)
Datum
بیضوی مرجع
نقاط کنترل
اهمیت datum
دستگاه های مختصات: تصویر کلی
اصول اولیه کارتوگرافی
اصول تهیه نقشه
اندازه گیری داده ها
متغیرهای بصری
ارتباط بین تصویر و سطح زمین
انواع نقشه: مرجع و موضوعی
نقشه‌های مرجع
نقشه‌های موضوعی
نقشه‌های کوروپلت کلروپلت
نقشه‌های علایم نسبی
نقشه‌های ایساریتمیک
نقشه‌های تراکم نقطه ای
خلاصه
طراحی نقشه‌های قابل استفاده در محیط GIS
خلاصه فصل
تفکر کنید!

فصل 3: سیستم‌های اطلاعات مکانی

مقدمه
سیستم‌های اطلاعات مکانی (GIS)چیست؟
تاریخچه مختصری از GIS
سازماندهی مکانی جهان، لایه‌های نقشه
آنچه که نرم افزار GIS می‌تواند ویا نمی‌تواند انجام دهد
داده‌ها و مدیریت فضایی دارایی‌ها
OGC و استانداردهای داده‌های باز
تجزیه و تحلیل
برنامه نویسی GIS
رابط‌های برنامه نویسی تهیه نقشه (APIs)
مدل سازی
ابزار مدل سازی مبتنی بر GIS
مکان یابی سطحی جومخاطره آمیز(ALOHA)
مدل سازی متحد استاندارد، تهیه نقشه و جعبه ابزار یکپارچه سازی(SUMMIT)
کارتوگرافی، بصری سازی و تولید نقشه
کدگذاری مکانی
محدودیت‌های GIS
شناخت مدل‌های داده‌های GIS
مدل‌های برداری
رستر
فراداده‌های GIS
فناوری GIS تخصصی
پلتفرم های فناوری GIS و مدیریت بلایا
ArcGIS
گوکل مپ و سایر فناوری‌های مکانی-فضایی گوگل
QGIS
سایر فناوری‌های GIS تجاری، رایگان و اوپن سورس
OpenStreetMap
سایر فناوری‌های GIS
مجموعه داده‌های رایگان و اوپن سورس مرتبط با مدیریت بلایا
خلاصه فصل
تفکر کنید!

فصل 4: مدیریت بحران و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی

مقدمه
چرخه مدیریت بحران
واژه ها: وضعیت اضطرار، بلایا، بحران و فاجعه
چرخه مدیریت بحران
نقش GIS در سیاست و اقدامات مربوط به مدیریت بحران

سیاست و خط مشی در ایالات متحده: سیستم ملی مدیریت حوادث(NIMS)
سیستم فرماندهی حوادث(ICS)
وزارت امنیت داخلی ایالات متحده (DHS) مفهوم جغرافیایی عملیات (GeoCONIPS)
زیرساخت ملی داده‌های فضایی آمریکا
دولت محلی: شهرهای بزرگ، شهرک و شهرستان
بخش GIS در شهرستان: مصاحبه با اسکات مک کارتی
ایالت
سطح ملی
سازمان مدیریت بحران فدرال
GIS و سایر سازمان‌های فدرال آمریکا
مدیریت بحران در سطح دولت مرکزی در کشورهایی غیر از آمریکا: مصاحبه با دکتر مایکل جودکس
بخش خصوص
دیدگاه بخش خصوصی: مصاحبه با آلن ایدنر
جامعه بین المللی مدیریت بحران و GIS
سازمان‌های غیردولتی
تیم MapAction
تیم (OpenStreetMap (HOT با اهداف انسان دوستانه
تیم Crisis Mappers
تیم GISCorps
منشور بین‌المللی فضا و بلایای طبیعی
سیستم جهانی هشدارو هماهنگی بحران (GDACS)
برنامه جهانی بازیابی و کاهش بلایا(GFDRR)
سازمان ملل
دفتر هماهنگی امور انسان دوستانه: ReliefWeb
پلتفرم اطلاعات فضایی برای مدیریت بحران و واکنش به بحران(UN-SPIDER)
خلاصه فصل
تفکر کنید!

فصل 5: سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و برنامه‌ریزی و آمادگی در برابر سوانح

مقدمه
فناوری و برنامه‌ریزی / آماده سازی مجموعه‌های داده
لایه‌های ضروری نقشه مدیریت بحران
سایر منابعی که می‌تواند برای لایه‌های نقشه مدیریت بحران مورد استفاده قرارداد
مدل داده‌های فضایی-مکانی وزارت امنیت داخلی آمریکا
برنامه‌ریزی وآماده سازی فناوری
دیدگاه‌های سازمانی
استفاده از GIS برای پشتیبانی از فعالیت‌های برنامه‌ریزی و آماده سازی
فعالیت‌های کلی برنامه‌ریزی و آماده سازی از منظرفضایی
فعالیت‌ها ی معمول در زمینه آماده سازی و برنامه‌ریزی برای بحران
برنامه‌ریزی برای مسیرهای خارج کردن افراد
برنامه‌ریزی برای منطقه تخلیه
مدل سازی سناریو برای پاسخگویی به سوالات اگر-آنگاه
امدادرسانی عمومی ومشارکت شهروندان
خلاصه فصل
تفکر کنید!

فصل 6: سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و واکنش به بحران

مقدمه
سیاست واکنش به بحران در ایالات متحده
جنبه‌های جغرافیایی آگاهی موقعیتی
مراکز عملیات بحران و نقشه
GIS و هشدارهای بحران
حجم زیاد و بی رویه داده‌های فضایی
نقشه‌های موضوعی
آمار فضایی
تهیه نقشه نقاط داغ
تهیه نقشه تراکم
GIS در لحظه
محصولات GIS در زمان واکنش به بلایا
جریان داده‌های مکانی انلاین در واکنش به بحران
GIS و ارزیابی آسیب
جمع آوری داده‌ها در منطقه و GIS سیار
فناوری تجاری: ArcPad در مجموعه Esri
فناوری اپن سورس(منبع باز): ODK Collect
6-5 مردم و تهیه نقشه برای واکنش به بلایا- تهیه نقشه بحران و گزارش دهی به شهروندان
6-6 خلاصه فصل
تفکر کنید!

فصل 7: سیستم‌های اطلاعات مکانی و بازیابی در زمان بلایا

مقدمه
جنبه‌های مکانی بازیابی بعد از بلایا
استفاده از GIS برای پشتیبانی از فعالیت‌های بازیابی بعد از بلایا
همکاری مکانی
بازسازی زیرساخت‌های حیاتی
آوار برداری
برنامه‌ریزی برای بازیابی
گذار از مرحله بازیابی به مرحله کاهش اثرات
خلاصه فصل
تفکر کنید!

فصل 8: سیستم های اطلاعات جغرافیایی و کاهش اثرات بلایا

مقدمه
آسیب پذیری
تاب آوری
سیاست کاهش اثرات بلایا و دیدگاه جهانی نسبت به GIS
چارچوب ملی کاهش اثرات در آمریکا
شناسایی تهدیدات و مخاطرات
دیدگاه های بین المللی نسبت به کاهش اثرات بلایا: UNISDR
تکنیک‌های GIS برای کاهش اثرات بلایا
شاخص گذاری فضایی و مدل سازی ریسک وآسیب پذیری
متغیرهای اجتماعی
متغیرهای فیزیکی
استفاده از GIS در توسعه شاخص‌های فضایی آسیب پذیری و ریسک
خلاصه فصل
تفکر کنید!

فصل 9: موضوعات ویژه:

مقدمه
موضوعات ویژه
تحلیل‌های بصری
داده‌های بزرگ و مدیریت بلایا
Serious Games برای GIS و مدیریت بلایا
علم اطلاعات مکانی و مدیریت بلایا
آینده GIS در مدیریت بلایا
مصاحبه ها
دکتر جن زیمک، تهیه کننده نقشه بحران(فصل 1، تخصص: تهیه نقشه بحران)
دکتر آنتونی رابینسون، ایالت پنسلوانیا(فصل 2، تخصص: کارتوگرافی)
آلن لیندر، شرکت بوز آلن همیلتون(فصل 4، تخصص: GIS بخش خصوصی)
آنتژه هشلتین(فصل 4، تخصص: سنجش از دور)
دکتر مایکل جودکس، دفتر ملی محافظت و پشتیبانی مدنی و امداددر زمان بحران در آلمان(فصل 4، تخصص: GIS در دولت فدرال آلمان)
اسکات مککارتی، GIS در شهرستان مونرو(فصل 4 تخصص: GIS در دولت شهرستان(ایالات متحده آمریکا)
اورنت زاران، بخش کارتوگرافیک و دفتر امور فضای خارجی سازمان ملل(فصل 5، تخصص: سنجش از دور، سازمان بین المللی GIS، سازمان ملل)
دیوید آلکساندر، دولت فدرال آمریکا(فصل 7، تخصص: GIS دردولت فدرال ایالات متحده آمریکا)
برنامه تحقیقاتی
توسعه GIS جهت استفاده در شغل‌های مربوط به مدیریت بلایا
مصاحبه ها
آلن لیدنر(فصل 4)
آنتژه هشلتین(فصل 4)
دکتر مایکل پودکس(فصل 4)
اسکات مک کارتی(فصل 4)
دکتر یورگ زارازینسکی(فصل 4)
لورنت زاران(فصل 5)
دیوید آلکساندر(فصل 7)
همیشه در کاربرد GIS برای مدیریت بلایا به روز باشید
خلاصه فصل
تفکر کنید!

فصل 10: مطالعه موردی

مطالعه موردی: بورکینو فاسو- بلایای و بحرانهای طبیعی در کشورهای در حال توسعه
سیل‌های سپتامبر 2009
سیلاب‌های ماه های جولای و اوایل آگوست
امنیت غذایی
درگیری در مالی(اواخر 2012 و استمرار آن تا 2013)
GIS و برنامه‌ریزی برای مدیریت بحران از دیدگاه سازمان ملل
مصاحبه با لورانت زاران
شرح فعالیت بخش کارتوگرافیک سازمان ملل
منابع

نگاهی گذرا به آنچه در این کتاب خواهید آموخت

فصل اول

شناخت نقش و تاثیر نقشه در مدیریت بحران
شرح تاثیر نقشه در فراهم کردن یک بافت و بستر جغرافیایی برای مدیریت بحران و همچنین آشنایی با نحوه استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) در درک محیط(بافت) جغرافیایی
آشنایی با مفهوم "آگاهی موقعیتی"
آگاه یافتن از مسایل مرتبط با نیاز مستمر به GIS در مدیریت بحران
شناخت فرصت‌های ناشی از آگاهی و حمایت بیشتر از GIS و نقشه برداری در مدیریت بحران
شناخت اهمیت تفکر فضایی در اقدامات مربوط به مدیریت بحران

فصل دوم

شناخت تفاوت بین داده و اطلاعات
توصیف مفهوم مقیاس نقشه و نحوه آماده سازی مقیاس نقشه
آشنایی با تصویرسازی نقشه و تفاوت‌های بین انواع تصویرسازی‌های نقشه
آشنایی با دستگاه های مختصات نقشه
شناخت اصول تهیه نقشه مانند اندازه گیری داده‌ها، متغیرهای بصری و روابط شکل/زمینه
آشنایی با تفاوت‌های بین نقشه‌های مرجع و نقشه‌های موضوعی
شناسایی خطاهای معمول در هنگام یادگیری نحوه استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی(GIS) برای تهیه نقشه

فصل سوم

شناخت اجزای تشکیل دهنده GIS
شناخت مفهوم لایه‌ها در GIS
آشنایی با کارکردهای معمول GIS و ارتباط آنهابا مدیریت
آشنایی با فرمت‌های معمول ذخیره داده‌های GIS
شناخت بعضی از محدودیت‌های GIS
شناخت فراداده‌های GIS وعلت اهمیت آنها
شناسایی واشنایی با انواع مختلف فناوری‌های GIS خاص مرتبط با مدیریت بلایا

فصل چهارم

آگاهی از تفاوت‌های بین واژ ه‌های مختلف مدیریت بحران
شناخت اجزای مختلف چرخه مدیریت بحران
شناخت نقش سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی در سیاست‌های مختلف مدیریت بحران و سطوح قلمرو
شناخت نحوه کارکرد مدیریت بین المللی بحران و همچنین سازمان‌ها و مکانیزم های مختلفی که در این نوع مدیریت استفاده می‌شود.

فصل پنجم

شناسایی مجموعه‌های داده‌ای سیستم‌های اطلاعات جغرافیای(GIS). این مجموعه‌ها باید در زمان برنامه‌ریزی بحران فراهم، توسعه و مراقبت شود.
شناخت دیدگاه‌های سازمان نسبت به تفاهم نامه‌ها و توافقات همکاری درزمینه استفاده از مجموعه‌های داده‌ای GIS و سایر منابع برای مدیریت بحران
توجه به نحوه استفاده از GIS به عنوان یک ابزار پشتیبانی برای برنامه‌ریزی بحران و فعالیت‌های آمادگی مانند مسیر تخلیه افراد و برنامه‌ریزی پهنه
شناخت اهمیت مدل سازی سناریو برای اهداف آموزشی در زمنه استفاده از GIS جهت کمک به پاسخگویی به سوالات اگر-آنوقت برای برنامه‌ریزی بحران
آشنایی با چگونگی استفاده از GIS برای امدادرسانی عمومی و مشارکت شهروندان در زمان برنامه‌ریزی بحران و فعالیتهای آمادگی
شناخت ماهیت GIS و برنامه‌ریزی وآمادگی برای مدیریت بحران ئر مقیاس بین المللی

فصل ششم

آشنایی با مبانی سیاست واکنش بحران در ایالات متحده
آشنایی با جنبه‌های مکانی مختلف آگاهی موقعیتی
شناخت مفهوم حجم بالای داده های فضایی و شناسایی تکنیک‌های مختلف سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی برای مدیریت داده‌های مکانی در زمان بحران
آشنایی با مفاهیم مربوط به توسعه محضول GIS در واکنش به بحران
شناخت نحوه کاربرد GIS در ارزیابی آسیب واکنش به بحران
آشنایی با انواع فناوری‌های GIS برای جمع آوری داده‌های منطقه
شناسایی فرصتها و موانع مشارکت عمومی و نیروهای داوطلب در تهیه نقشه جهت واکنش به بحران از طریق نقشه سازی بحران

فصل هفتم

آگاهی از مقیاس‌های زمانی متفاوتی که برای بازیابی بعد از بلایا استفاده می‌شود و همچنین اثرات وپیامدهای این مقیاس‌های زمانی بر کاربرد سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و بازیابی در زمان بحران
آگاهی از جنبه‌های مکانی مختلف بازیابی بعد از بلایا و نقش پشتیانی GIS از این جنبه‌های مکانی
شناخت مفهوم همکاری مکانی و ارتباط آن با بازیابی بعد از بحران و همچنین استفاده از GIS در سایر مراحل مدیریت بحران
شناسایی تکنیک‌های GIS خاصی که می‌توان برای پشتیبانی از بازیابی بعد از بلایا استفاده کرد
شناخت نقش منحصر به فردی که GIS می‌تواند در فرایندهای برنامه‌ریزی بازیابی ایفا کند که در آن اعضای جامعه نیز مشارکت دارند.

فصل هشتم

آگاهی از ماهیت بین رشته‌ای اقدامات کاهش اثرات بلایا و GIS
شناخت اولیه مفهوم آسیب پذیری و تاب آوری و ارتباط آنها یا GIS
درک مبانی سیاست‌های کاهش اثرات بلایا و رابطه بین GIS و این سیاست ها
آشنایی با سازمان‌های بین المللی فعال در زیمنه کاهش اثرات بلایا
شناخت اولیه متغیرهای اجتماعی و فیزیک مختلفی که می‌توان در GIS جهت مدل سازی ریسک، آسیب پذیری و تاب آوری مورد استفاده قرار داد.
شناخت روشهای پایه‌ای برای تدوین شاخص‌های آسیب پذیری، ریسک و تاب آوی با استفاده از انواع مختلف ومتغیرهای فضایی

فصل نهم

شناخت بعضی موضوعات خاص درباره سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی(GIS) ومدیریت بلایا
درک دقیق‌تر آینده GIS در مدیریت بلایا براساس دیدگاههای قشر دانشگاهی، بخش خصوصی، سازمان‌های ملی مدیریت بلایا، سازمان ملل و دولت‌های محلی و فدرال
توجه به توصیه‌های مربوط به ایجاد GIS برای شغل‌های مدیریت بلایا
شناخت نحوه به روز کردن دانش خود در زمینه کاربرد GIS در مدیریت بلایا با استفاده از مکانیزمهای مختلف مانند عضویت در سازمان، شرکت در کنفرانس‌ها، مطالعه ژورنال‌های علمی، دوره‌های آموزشی و انجام فعالیت‌های داوطلبانه

مدیریت بحران با GIS،Crisis Management with GIS،کاربرد GIS در مدیریت بحران،GIS ، جغرافیا،هشدار مکانی،ارتقای GIS در مدیریت بحران ،مقیاس  بلایا، گستره بلایا، شدت بلایا ،افزایش آگاهی GIS در مدیریت بحران،نقشه سازی بحران،تفکر فضایی و مدیریت بحران ،مبانی اطلاعات مکانی ، نقشه،داده ، اطلاعات،تصویرسازی،نگاشت،دستگاه های مختصات،سامانه مختصات جهانی مرکاتور معکوس،UTM،دستگاه مختصات صفحه ایالت، SPC،Datum ، بیضوی مرجع ، نقاط کنترل ، اهمیت datum ،کارتوگرافی ، اندازه گیری داده ها ، متغیرهای بصری ،ارتباط بین تصویر و سطح زمین ، انواع نقشه:، مرجع ،موضوعی ، نقشه‌های مرجع ، نقشه‌های موضوعی ،نقشه‌های کوروپلت کلروپلت ،نقشه‌های علایم نسبی ،نقشه‌های ایساریتمیک ،نقشه‌های تراکم نقطه ای ، طراحی نقشه‌های قابل استفاده در محیط GIS ،سیستم‌های اطلاعات مکانی،سازماندهی مکانی جهان، لایه‌های نقشه ،داده‌ها ، مدیریت فضایی دارایی‌ها ،OGC ، استانداردهای داده‌های باز ، تجزیه و تحلیل ،برنامه نویسی GIS ،رابط‌های برنامه نویسی تهیه نقشه،APIs،مدل سازی ،ابزار مدل سازی مبتنی بر GIS ،مکان یابی سطحی جومخاطره آمیز،ALOHA،مدل سازی متحد استاندارد، تهیه نقشه ، جعبه ابزار یکپارچه سازی،SUMMIT،کارتوگرافی، بصری سازی ، تولید نقشه ،کدگذاری مکانی،فراداده‌های GIS ، پلتفرم های فناوری GIS و مدیریت بلایا ، ArcGIS ،QGIS ،OpenStreetMap ،سیستم ملی مدیریت حوادث،NIMS،سیستم فرماندهی حوادث،ICS،وزارت امنیت داخلی ایالات متحده،DHS، مفهوم جغرافیایی عملیات ،GeoCONIPS،زیرساخت ملی داده‌های فضایی آمریکا ،تیم MapAction ، تیم Crisis Mappers ،تیم GISCorps ،سیستم جهانی هشدارو هماهنگی بحران ،GDACS ،برنامه جهانی بازیابی و کاهش بلایا،GFDRR،دفتر هماهنگی امور انسان دوستانه، ReliefWeb ، پلتفرم اطلاعات فضایی برای مدیریت بحران و واکنش به بحران،UN-SPIDER، آمار فضایی، تهیه نقشه نقاط داغ،تهیه نقشه تراکم، GIS و ارزیابی آسیب،ArcPad،Esri ،ODK Collect،مدیریت بحران،آگاهی موقعیتی،مقیاس‌های زمانی،جنبه‌های مکانی،شناسایی تکنیک‌های GIS،متغیرهای فضایی،همکاری مکانی،فناوری‌های GIS،داده های فضایی،مدیریت داده‌های مکانی،محدودیت‌های GIS،اندازه گیری داده‌ها،